Жоғары температуралы плазмалық сәулелендіру кезінде вольфрам үлгілерінде дейтерийді қармап алуы.
DOI:
https://doi.org/10.31489/2020No2/116-122Кілт сөздер:
дейтерий, сәулелену, вольфрам, плазмалық сәулеАңдатпа
"Бұл жұмыс дейтерийдің жинақталып шоғырлануын, сондай-ақ плазмалық шоғырмен сәулелендіру кезінде вольфрам үлгілерінде дейтерийді қармап алу үдерісін зерттеуге арналған. Сәулелендіргеннен соң үлгінің бетіндегі өзгерістер, бірқалыпсыз бедерлеу үдерісінің нәтижесінде пайда болған беткі бедерлер түрінде бақыланды. Сәулелендірілетін үлгілердің беткі қабатының құрылымы мен бедерінің өзгеру дәрежесі сәулелендіру температурасына тәуелді. Плазмамен сәулелендірген кезде вольфрамда дейтерийдің жинақталып шоғырлануы эмиссиялық және термодесорбциялық спектрометрия әдістерімен зерттелінген. Алынған нәтижелерге сәйкес қармап алынған дейтерийдің көп мөлшері 7 мкм тереңдікте жинақталып шоғырланатындығы анықталды. "
References
"1 Pitts R.A., Carpentier S., Escourbiac F., Hirai T., Komarov V., Lisgo S., et al. A full tungsten diverter for ITER: physics issues and design status. J. Nucl. Mater.2013, Vol.438, pp. 48 – 56.
Philipps V. Tungsten as material for plasma-facing components in fusion devices. Ibid, 2011, Vol. 415, pp. 2 – 9.
Shimada M., Pitts R., Loarte A., Campbell D.J., Sugihara M., Mukhovatov V., Kukushkin A., Chuyanov V. ITER research plan of plasma–wall interaction. Ibid, 2009, Vol. 390 - 391, pp. 282 – 285.
Ueda Y., Coenen J.W., Temmerman G. De, Doerner R.P., Linke J., Philipps V., Tsitrone E. Research status and issues of tungsten plasma facing materials for ITER and beyond. Fusion Eng. Des., 2014, Vol.89, pp. 901–906.
Federici G., Skinner C. H., Brooks J. N., et al. Plasma-material interactions in current tokamaks and their implications for next step fusion reactors. Nucl. Fusion, 2001, Vol.41, pp. 1967 – 2137.
Tobita K., Nishio S., Enoeda M., et al. Design study of fusion DEMO plant at JAERI. Fusion Eng., 2006, Vol.81, pp. 1151 – 1158.
Gasparyan Yu. M., Golubeva A. V., Mayer M., Pisarev A. A., Roth J., J. Nucl. Mater. 2009, Vol.390-391, pp.606-609.
Zinkle S.J., Was G.S. Materials challenges in nuclear energy. Acta Mater., 2013, Vol. 61, Iss.3, pp. 735 – 758.
Causey R.A., Doerner R., Fraser H., Kolasinski R.D., Smugeresky J., Umstadter K., Williams R. Defects in tungsten responsible for molecular hydrogen isotope retention after exposure to low energy plasmas. J. Nucl. Mater. 2009, Vol. 390-391, pp. 717 – 720.
Zhao M., Jacob W., Gao L., Manhard A., Dürbeck T., Zhou Z. Deuterium retention behavior of pure and Y2O3-doped tungsten investigated by nuclear reaction analysis and thermal desorption spectroscopy. Nucl. Mater. Energy, 2018, Vol. 15, pp. 32 – 42.
Tulenbergenov T., Skakov M., Kolodeshnikov A., Zuev V., Rakhadilov B., Sokolov I., Ganovichev D., Miniyazov A., Bukina O. Interaction between nitrogen plasma and tungsten. Nuclear Materials and Energy, 2017, Vol.13, pp. 63 – 67.
Rahadilov B.K., Skakov M.K., Tulenbergenov T.R. Tungsten surface erosion by hydrogen plasma irradiation. Key Engineering Materials, 2017, Vol. 736, pp. 46 – 51.
Tazhibayeva I., Kenzhin E., Shestakov V., Chikhray Y., Kulsartov T., Azizov E., Filatov O., Chernov V., J. Material science activities for fusion reactors in Kazakhstan. Nucl. Mater. 2009, Vol. 386 - 388, pp. 15 - 18.
Kulsartov T., Tazhibaeva I., Ponkratov Y., Gordienko Y., Zaurbekova Z., Baklanov V., Skakov M., Koyanbayev Y., Korovikov A., Chikray Y., Nesterov E. Investigation of hydrogen isotopes interaction with lithium CPS under reactor irradiation. Fusion Eng. Des., 2017, Vol. 124, pp. 324 - 327.
Skakov M. K., Kurbanbekov Sh. R., Karakozov B. K., Bakhtibaev A. N. ssledovanie mikrostruktury i svoystv absorbtsii-desorbtsii vodoroda splavom na osnove titana. Vestnik KazNANS, 2017, Vol. 3-4, pp. 68 – 71. [in Russian].
Dyusambaev D.S., Shaimerdenov A.A., Chekushina L.V., Tazhibaeva I.L., Kulsartov T.V., Gordienko Yu.N., Zaurbekova J.A., Koyanbayev E.T., Kukushkin I.M., Kenzhin E.A., Mukanov A.O. Detritiation of different irradiated beryllium grades using high-temperature degassing method. VAST. Ser. Thermonuclear fusion, 2014, Vol.37(2), pp. 27-37. [in Russian].
Rahadilov B.K., Skakov M.K., Tulenbergenov T.R., Zhurerova L.G., Kurbanbekov Sh.R. Plasma installation for research of plasma-surface interaction. Eurasian Physical Technical Journal, 2019, Vol.16, No.2(32), pp. 36 - 42.
"
