Плазмалық беттік әсерлесуді зерттеуге арналған плазмалық қондырғы.
DOI:
https://doi.org/10.31489/2019No2/36-42Кілт сөздер:
плазма, плазмалық қондырғы, вольфрам, бериллий, сәулелендіруАңдатпа
Ұсынылған мақалада вольфрам мен бериллийдің плазмамен әсерлесуін зерттеу нәтижесі келтірілген және құрастырылған плазмалық беттік әсерлесуді зерттеуге арналған қондырғының кейбір ерекшеліктері сипатталған. Аталған қондырғы Қазақстандық материалтану Токомагының жабдықтары мен материалдарына сынақ жүргізуге және плазмалық беттік әсерлесу тәжірибелерін жүзеге асыруға арналған. Плазмалық қондырғының басты элементтері - электрондық сәулелік зеңбірек, плазмалық шоғырлық разряд камерасы, әсерлесудің вакуумдық камерасы, нысаналық салқындату қондырғысы, электромагниттік катушкалардан құралған электрмагниттік жүйе, қондырғының саңылаусыздығын жоймай сәулеленетін үлгілерді немесе сынақ құралдарының орнын ауыстыруға және алмасытруға араналған шлюздік құрал болып есептеледі. Плазмалық әсер кезінде вольфрам мен бериллийдің құрылымының өзгеруін зерттеуге арналған тәжірибелер нәтижесі бойынша сәулеленуден кейін беттерде эрозияның салдарынан қуыстар пайда болатындығы анықталды.
References
"1 Pitts R.A., Carpentier S., Escourbiac F., Hirai T., Komarov V., LisgoS., et al.A full tungsten diverter for ITER: physics issues and design status. J. Nucl. Mater.2013, Vol.438, pp. 48 – 56.
PhilippsV.Tungsten as material for plasma-facing components in fusion devices.Ibid, 2011, Vol.415, pp.2 – 9.
Shimada M., Pitts R., Loarte A., Campbell D.J., Sugihara M., Mukhovatov V., Kukushkin A., Chuyanov V. ITER research plan of plasma–wall interaction. Ibid, 2009, Vol.390-391, pp. 282 – 285.
Ueda Y., Coenen J.W., Temmerman G. De, Doerner R.P., Linke J., Philipps V., Tsitrone E. Research status and issues of tungsten plasma facing materials for ITER and beyond. Fusion Eng. Des., 2014, Vol.89, pp. 901–906.
Federici G., Skinner C. H., Brooks J. N., et al. Plasma-material interactions in current tokamaks and their implications for next step fusion reactors. Nucl. Fusion, 2001, Vol.41, pp. 1967 – 2137.
Tobita K., Nishio S., Enoeda M., et al. Design study of fusion DEMO plant at JAERI.Fusion Eng., 2006, Vol.81, pp. 1151 – 1158.
Suchugov D. Yu., Shapovalov G. V., Chektybaev B. Zh., Skakov M. K., et al. The numerical code TOKSCEN for modeling plasma evolution in Tokomaks. Nuclear Fusion, 2015, No. 55, pp. 1 – 5.
Kurnaev V., Kolodeshnikov A., Tulenbergenov T., Sokolov I. Investigation of plasma–surface interaction at plasma beam facilities. Journal of Nuclear Materials, 2015, Vol.463, pp. 228 – 232.
Rakhadilov B. К.,Skakov M.K., TulenbergenovT.R., WielebaW.K. Change the tungsten surface when irradiated by plasma beam. Bulletin of the Karaganda University. Physics Series.2016, No. 3, pp. 40-44. [in Russian].
Kulsartov T.V., Tazhibaeva I.L., Gordienko YU.N., ZaurbekovaZh.A., Koyanbaev E.T., Kukushkin I.M., Kenzhin E.A., Mukanova A.O., Dyusambaev D.S., Shajmerdenov A.A., Chekushina L.V. Detritiation of different irradiated beryllium grades using high-temperature degassing method. VANT. Ser. Termoyadernyjsintez, 2014, No. 2, pp. 27 – 37. [in Russian].
Rahadilov B.K., Skakov M.K., Tulenbergenov T.R. Tungsten surface erosion by hydrogen plasma irradiation. Key Engineering Materials, 2017, Vol. 736, pp. 46 – 51.
Tulenbergenov T., Skakov M., Kolodeshnikov A., Zuev V., Rakhadilov B., Sokolov I., Ganovichev D.,Miniyazov A., Bukina O. Interaction between nitrogen plasma and tungsten. Nuclear Materials and Energy. 2017, No. 13, pp. 63 – 67.
Skakov M.K., Rakhadilov B.K., Tulenbergenov T.R. Installation for modeling the interaction of plasma with candidate materials of a fusion reactor. Patent of the RK for utility model, No. 2221, Bull.11, publ. 15.06.2017.
Tulenbergenov T.R., Kulsartov T.V., Sokolov I.A., Rakhadilov B.K., Ganovichev D.A., Miniyazov A.J., Sitnikov A.A. Studies on gas release from pre-saturated samples on a plasma beam installation. Physical Sciences and Technology, 2017, Vol. 4, No. 2, pp. 9 – 14.
"
