CrNiTiZrCu ЖОҒАРЫ ЭНТРОПИЯЛЫ ҚАПТАМАЛАРДЫҢ ТОЗУҒА ТӨЗІМДІЛІГІ ЖӘНЕ ТРИБОЛОГИЯЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ.
DOI:
https://doi.org/10.31489/2020No1/13-18Кілт сөздер:
highly entropic coatings, target, equiatomic proportions, microhardness, wear resistance.Аңдатпа
Жұмыста алғашқы рет механикалық легирлеу әдісімен жоғары энтропиялы қорытпа синтезделіп, белгілі бір шарттарда вакуумда термиялық өңдеуден өткізілді. CrNiTiZrCu қаптамасының микроқаттылығы жоғары энтропиялы эквиатомды қорытпалардың қаттылығынан жоғары. CrNiTiZrCu қаптамасының тозуға төзімділігі 3•10-4 г/мин құрайды, ал бұл өз кезекте тозуға төзімділігі бойынша арнайы болаттарға сәйкес келеді. Жоғары энтропиялы қаптама қабатты кристалдардың үйкеліс деңгейінде төмен үйкеліс коэффициентіне (0.04) ие, бұл оларды жоғары энтропиялы қорытпалардан (шамамен 0.4-0.6) бір реттілікке ерекшеленеді. Олар антифрикциялы, бұл энергия ресурстардың үнемдеуін қамтамасыз етеді. Бұл қаптама Қарағанды қ. турбо-механикалық зауытында 20X13 болаттан жасалған турбиналық қалақтарды өндіруде қолданылады.
References
Yeh J.W., Chen Y.L., Lin S.J. High-entropy alloys – a new era of exploitation. Materials Science Forum, 2007, Vol. 560, pp. 1 – 9. 2 Azarenkov N.A., Sobol O.V., Beresnev V.M., Pogrebnyak A.D., et al. Vacuum-plasma coatings based on multi-element nitrides. Metallofiz. Noveishie Tekhnol. 2013, Vol. 35, No. 8, pp. 1061 – 1084. 3 Firstov S.A., Gorban V.F., Krapivka N.A., Pechkovsky E.P. A new class of materials - highly entropic alloys and coatings. Vestnik TSU, 2013, Vol. 18, No. 4, pp. 1938 – 1940. [in Russian] 4 Firstov S.A., Gorban V.F., Andreev A.O., Krapivka N.A. Superhard coatings of highly entropic alloys. Science and Innovation, 2013, Vol. 9, No. 5, pp. 32 - 39. 5 Pogrebnyak A.D., Bagdasaryan A., Yakushchenko I.I., et al. The structure and properties of highly entropic alloys and nitride coatings based on them. Uspekhi Khimii, 2014, Vol. 83, No. 11, pp. 1027-1061. 6 Maksimchuk I.N., Tkachenko V.G., Vovchok A.S., et al. The decay kinetics and thermal stabilization of the cast alloy system Mg-Al-Ca-Mn-Ti. Metallofiz. Noveishie Tekhnol. 2014, Vol. 36, No. 1, pp. 1 – 15. 7 Firstov S.A., Gorban V.F., Krapivka N.A., Pechkovsky E.P., Karpets M.V. The relationship between the ratio of the σ phase and the fcc phase with the electron concentration of cast two-phase high-entropy alloys. Composites and Nanostructures, 2015, Vol. 7, No. 2, pp. 72 – 84. 8 Shaginyan L.R., Gorban V.F., Krapivka N.A., et al. Properties of coatings of the high-entropy Al–Cr– Fe–Co–Ni–Cu–V alloy obtained by magnetron sputtering. Superhard Materials, 2016, No. 1, pp. 33 – 44. 9 Firstov S.A., Gorban V.F., Krapivka N.A., et al. The effect of plastic deformation on the phase composition and properties of high-entropy alloys. Interunivrsity collection "Scientific notes, Lutsk, 2016, No. 54, pp. 326 – 338. [in Russian] 10 Gorban V.F., Krapivka N.A., Firstov S.A. High entropy alloys - electron concentration - phase composition - lattice parameter – properties. Physics of Metals and Metallurgy, 2017, Vol. 118, No. 10, pp. 1017-1029. 11 Yurov V.M., Guchenko S.A., Makhanov K.M. Structural Properties of the High-Entropy Coating TiNiZrCuCr. Modern High-Tech Technologies, 2020, No. 4, pp. 78 – 83. 12 Yurov V.M., Guchenko S.A., Makhanov K.M. Atomic force microscopy of highly entropic coatings. International Journal of Applied and Basic Research, 2020, No. 4, pp. 62 – 67. 13 Kubich V.I., Cherneta O.G., Yurov V.M. Potential difference of metal machine parts methodology for determining the parameters of adhesional properties of materials on the SMC-2 friction machine. Eurasian Physical Technical Journal, 2019, Vol.16, No. 2(32), pp. 78 – 82.
