Ыстық қабырғалы газ фазасынан химиялық тұндыру пешінде синтезделген GaN жартылай өткізгіш материалын пайдалану арқылы бояғышқа сезімтал күн батареяларындағы энергияны түрлендіру тиімділігін арттыру.

Ыстық қабырғалы газ фазасынан химиялық тұндыру пешінде синтезделген GaN жартылай өткізгіш материалын пайдалану арқылы бояғышқа сезімтал күн батареяларындағы энергияны түрлендіру тиімділігін арттыру.

Авторлар

DOI:

https://doi.org/10.31489/2024No4/131-139

Кілт сөздер:

қуатты түрлендіру, жартылай өткізгіш, матрица, TiO2, GaN

Аңдатпа

Бұл зерттеуде сапфир және кремний төсеніштерінде плазманың көмегімен бу фазасынан химиялық тұндыру әдісімен  келесі белгілі параметрлерін, яғни, шығыс кернеуі 150 Вт, N2 газ ағынының жылдамдығы минутына 60 стандарт текше сантиметр, камера қысымы 2,48 сынап бағанасы миллиметрі және синтез уақыты 2 сағат GaN синтездеу нәтижелері талқыланды. Сканерлеуші электронды микроскоп (СЭМ), жарықтың комбинациялық шашырауы және энергия дисперсиялық рентген сәулелері әдістерімен алынған сипаттамалар GaN-нің стехиометриялық емес құрылымын және құрамында айқын Ga элементінің басымдылығын көрсетті. Төсеніш бетінің морфологиясын СЭМ-талдау арқылы бу фазасынан химиялық тұндыру процесінің алғашқы кезеңі болып табылатын шағын аралдардың бар екендігі айқындалды. Жұмыста, сондай-ақ, бояғышқа сезімтал күн элементтерінің фотоанодына GaN қосу әсерлері зерттелді. Зерттеу барысында TiO2 матрицасында GaN ұнтағының оңтайлы мөлшері көрсетілді. Алғашқы эксперименттерде коммерциялық GaN ұнтағы қолданылып, массалық пайызбен оңтайлы құрам анықталды. Зерттеу үшін төрт түрлі массалық пайыз таңдалды: 10 %, 20 %, 30 % және 40 %. Олардың арасында 20 % GaN ең жоғары энергияны түрлендіру тиімділігіне ие болды – 0,75%. Толықтық коэффициентінің мәндері GaN массалық үлесі артқан сайын төмендеу тенденциясын көрсетті.

Авторлар туралы мәліметтер

О. Тоқтарбайұлы

Toktarbaiuly, Olzat. – PhD, National Laboratory Astana, Nazarbayev University, Astana, Kazakhstan; ORCID iD: 0000-0003-4594-3435; olzat.toktarbaiuly@nu.edu.kz

М. Байсариев

Baisariyev, Murat K. –  Master (Sci.), National Laboratory Astana, Nazarbayev University, Astana, Kazakhstan; ORCID iD: 0009-0001-9209-1768,   murat.baisariyev@nu.edu.kz

A. Қайша

Kaisha, Aitkazy. – PhD, National Laboratory Astana, Nazarbayev University, Astana, Kazakhstan;  ORCID iD: 0000-0001-7203-9842 ; kaishaa@tcd.ie

T.С. Дуйсебаев

Duisebayev, Tolagay S. – Master (Sci.), Department of Physics and Technology, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan; ORCID iD: 0000-0002-4992-0495; tola.d@yandex.ru

Н.Х. Ибраев

Ibrayev, Niyazbek Kh. – Doctor of Phys. and Math. Sciences, Professor, Director of the Institute of Molecular Nanophotonics, E.A. Buketov Karaganda University, Karaganda, Kazakhstan; Scopus Author ID: 9333698600 ;  ORCID iD : 0000-0002-5156-5015; niazibrayev@mail.ru

Т.М. Сериков

Serikov, Timur M. –  PhD,  Associate  Professor,  E.A. Buketov Karaganda  University, Karaganda,  Kazakhstan;  ORCID iD: 0000-0003-4302-9674; serikov-timur@mail.ru

M.K. Ибраимов

Ibraimov, Margulan K. – PhD, Assosiate Professor, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan; ORCID iD: 0000-0002-8049-3911; margulan.Ibraimov@kaznu.edu.kz

Б.A. Ханиев

Khaniyev, Bakyt A. – PhD, Head of Department of Solid state and Nonlinear Physics, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan; ORCID iD:  0000-0002-0103-9201; khaniyev.bakyt@gmail.com

Е.Ж. Тезекбай

Tezekbay, Yerbolat Zh. - Master (Sci.), Department of Physics and Technology, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan; ORCID iD: 0000-0001-7479-6898; yerbolattezekbay@gmail.com

А.Н. Жамбыл

Zhambyl,  Azamat Nurlanuly - Master (Sci.), Department of Physics and Technology, Al-Farabi Kazakh National University, Almaty, Kazakhstan; ORCID iD: 0009-0005-5340-3262; azamatzhambyl8@gmail.com 

Н. Нураже

Nuraje, Nurxat  – PhD, Associate Professor, Department of Chemical and Materials Engineering, School of Engineering and Digital Sciences, Head of laboratory “Renewable Energy”, National Laboratory Astana, Nazarbayev University, Astana, Kazakhstan; ORCID iD:  0000-0002-4335-8905 ; nurxat.nuraje@nu.edu.kz

Г.К. Сугурбекова

Sugurbekova, Gulnar K. – Doctor of Chemical Sciences, Department of Chemistry, Faculty of Natural Sciences, L.N. Gumilyov Eurasian National University, Astana, Kazakhstan; ORCID iD: 0000-0002-6894-7247; gulnar.sugurbekova@nu.edu.kz

References

Hardin B.E., Snaith H.J., McGehee M.D. (2012) The renaissance of dye-sensitized solar cells. Nature Photonics, 6(3), 162–169. DOI: 10.1038/nphoton.2012.22. DOI: https://doi.org/10.1038/nphoton.2012.22

Sharma K., Sharma V., Sharma S.S. (2018) Dye-sensitized solar cells: Fundamentals and current status. Nanoscale Research Letters, 13, Article 2760. DOI:10.1186/s11671-018-2760-6. DOI: https://doi.org/10.1186/s11671-018-2760-6

Abdullayev J.SH., Sapaev I.B. (2024) Optimizing the influence of doping and temperature on the electrophysical features of p-n and p-i-n junction structures. Eurasian physical technical journal, 21, 21-28. DOI:10.31489/2024No3/21-28. DOI: https://doi.org/10.31489/2024No3/21-28

Wei D. (2010) Dye sensitized solar cells. International Journal of Molecular Sciences, 11(3), 1103–1113. DOI:10.3390/ijms11031103. DOI: https://doi.org/10.3390/ijms11031103

Gong J., Sumathy K., Qiao Q., Zhou Z. (2017) Review on dye-sensitized solar cells (DSSCs): Advanced techniques and research trends. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 68 (Part 1), 234–246. DOI:10.1016/j.rser.2016.09.097. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2016.09.097

Nakamura S., Harada Y., Seno M. (1991) Novel metalorganic chemical vapor deposition system for GaN growth. Applied Physics Letters, 58(18), 2021–2023. DOI: 0.1063/1.105239. DOI: https://doi.org/10.1063/1.105239

Muñoz-García A.B., Benesperi I., Boschloo G., Concepcion J.J., Delcamp J.H., Gibson E.A., Meyer, Pavone M., Pettersson H., Hagfeldt A., Freitag M. (2021) Dye-sensitized solar cells strike back. Chemical Society Reviews, 50(22), 12450 – 12450. DOI: 10.1039/D0CS01336F. DOI: https://doi.org/10.1039/D0CS01336F

Tian G.L., He H.B., Shao J.D. (2005) Effect of microstructure of TiO2 thin films on optical band gap energy. Chinese Physics Letters, 22(7), 1787–1790. DOI: 10.1088/0256-307X/22/7/062. DOI: https://doi.org/10.1088/0256-307X/22/7/062

Serikov T.M., Ibrayev N.K., Nuraje N., Savilov S.V., Lunin V.V. (2017) Influence of surface properties of the titanium dioxide porous films on the characteristics of solar cells. Russian Chemical Bulletin, 66(4), 614–621. DOI:10.1007/s11172-017-1781-0. DOI: https://doi.org/10.1007/s11172-017-1781-0

Green M.L., Gusev E.P., Degraeve R., Garfunkel E.L. (2001) Ultrathin (<4 nm) SiO2 and Si-O-N gate dielectric layers for silicon microelectronics: Understanding the processing, structure, and physical and electrical limits. Journal of Applied Physics, 90(5), 2057–2121. DOI: 10.1063/1.1385803. DOI: https://doi.org/10.1063/1.1385803

Mukametkali T.M., Ilyassov B.R., Aimukhanov A.K., Serikov T.M., Baltabekov A.S., Aldasheva L.S., Zeinidenov A.K. (2023) Effect of the TiO2 electron transport layer thickness on charge transfer processes in perovskite solar cells. Physics B: Condensed Matter, 659, Article 414784. DOI: 10.1016/j.physb.2023.414784. DOI: https://doi.org/10.1016/j.physb.2023.414784

Gong J., Liang J., Sumathy K. (2012) Review on dye-sensitized solar cells (DSSCs): Fundamental concepts and novel materials. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 16(8), 5848–5860. DOI: 10.1016/j.rser.2012.04.044. DOI: https://doi.org/10.1016/j.rser.2012.04.044

Fong C.Y., Ng S.S., Yam F.K., Abu Hassan, H., Hassan Z. (2015) Growth of GaN on sputtered GaN buffer layer via low cost and simplified sol-gel spin coating method. Vacuum, 119, 119–122. DOI:10.1016/j.vacuum.2015.04.042. DOI: https://doi.org/10.1016/j.vacuum.2015.04.042

Liu H.L., Chen C.C., Chia C.T., Yeh C.C., Chen C.H., Yu M.Y., Keller S., DenBaars S.P. (2001) Infrared and Raman-scattering studies in single-crystalline GaN nanowires. Chemical Physics Letters, 345(3–4), 245–251. DOI:10.1016/S0009-2614(01)00858-2. DOI: https://doi.org/10.1016/S0009-2614(01)00858-2

Zhang M., Wang Y., Teng F., Chen L., Li J., Zhou J., et al. (2016) A photoelectrochemical type self-powered ultraviolet photodetector based on GaN porous films. Materials Letters, 162, 117–120. DOI:10.1016/j.matlet.2015.10.001. DOI: https://doi.org/10.1016/j.matlet.2015.10.001

Beechem T., Christensen A., Graham S., Green D. (2008) Micro-Raman thermometry in the presence of complex stresses in GaN devices. Journal of Applied Physics, 103(12), Article 121. DOI: 10.1063/1.2940131. DOI: https://doi.org/10.1063/1.2940131

Hassan Z., Lee Y.C., Yam F.K., Ibrahim K., Kordesch M.E., Halverson W., Colter P.C. (2005) Characteristics of low-temperature-grown GaN films on Si (111). Solid State Communications, 133(5), 283–287. DOI:10.1016/j.ssc.2004.11.022. DOI: https://doi.org/10.1016/j.ssc.2004.11.022

Dedkova A.A., Nikiforov M.O., Mitko S.V., Kireev V.Y. (2019) Investigation of gallium nitride island films on sapphire substrates via scanning electron microscopy and spectral ellipsometry. Nanotechnologies in Russia, 14(3–4), 176–183. DOI: 10.1134/S1995078019020046. DOI: https://doi.org/10.1134/S1995078019020046

Mosconi E., Yum J.H., Kessler F., Gómez García C.J., Zuccaccia C., Cinti A., Nazeeruddin M.K., Grätzel M., De Angelis F.(2012) Cobalt electrolyte/dye interactions in dye-sensitized solar cells: A combined computational and experimental study. Journal of the American Chemical Society, 134(47), 19438–19453. DOI: 10.1021/ja3079016. DOI: https://doi.org/10.1021/ja3079016

Lee Y.J., Lee M.H., Cheng C.M., Yang C.H. (2011) Enhanced conversion efficiency of InGaN multiple quanta well solar cells grown on a patterned sapphire substrate. Applied Physics Letters, 98(26), 1–4. DOI:10.1063/1.3585485. DOI: https://doi.org/10.1063/1.3605244

Hagfeldt A., Boschloo G., Sun L., Kloo L., Pettersson H. (2010) Dye-sensitized solar cells. Chemical Reviews, 110(11), 6595–663. DOI: 10.1021/cr900356p. DOI: https://doi.org/10.1021/cr900356p

Chiba Y., Islam A., Watanabe Y., Komiya R., Koide N., Han L. (2006) Dye-sensitized solar cells with conversion efficiency of 11.1%. Japanese Journal of Applied Physics, Part 2: Letters, 45(24–28), 23–26. DOI:10.1143/JJAP.45.L638. DOI: https://doi.org/10.1143/JJAP.45.L638

Lidow A., Strydom J., Strittmatter R., Zhou C. (2015) GaN: A reliable future in power conversion dramatic performance improvements at a lower cost. IEEE Power Electronics Magazine, 2(1), 20–26. DOI:10.1109/MPEL.2014.2381457. DOI: https://doi.org/10.1109/MPEL.2014.2381457

Robins L.H., Horneber E., Sanford N.A., Bertness K.A., Brubaker M.D., Schlager J.B. (2016) Raman spectroscopy, based measurements of carrier concentration in n-type GaN nanowires grown by plasma-assisted molecular beam epitaxy. Journal of Applied Physics, 120(12), 1–10. DOI: 10.1063/1.4963291. DOI: https://doi.org/10.1063/1.4963291

Bagnall K.R., Moore E.A., Badescu S.C., Zhang L., Wang E.N. (2017) Simultaneous measurement of temperature, stress, and electric field in GaN HEMTs with micro-Raman spectroscopy. Review of Scientific Instruments, 88(11), 1–6. DOI: 10.1063/1.5010225. DOI: https://doi.org/10.1063/1.5010225

Downloads

Түсті

2024-05-22

Өңделді

2024-10-17

Қабылданды

2024-12-19

Жарияланды

2024-12-25

How to Cite

Тоқтарбайұлы O., Байсариев M., Қайша A., Дуйсебаев T., Ибраев N., Сериков T., Ибраимов M., Ханиев B., Тезекбай Y., Жамбыл A., Нураже N., & Сугурбекова G. (2024). Ыстық қабырғалы газ фазасынан химиялық тұндыру пешінде синтезделген GaN жартылай өткізгіш материалын пайдалану арқылы бояғышқа сезімтал күн батареяларындағы энергияны түрлендіру тиімділігін арттыру. Eurasian Physical Technical Journal, 21(4(50), 131–139. https://doi.org/10.31489/2024No4/131-139

Журналдың саны

Бөлім

Физика және астрономия

Most read articles by the same author(s)

1 2 > >> 
Loading...